I. Giới thiệu chung
Thành phố thông minh công nhận cơ hội cho thông tin và công nghệ như một công cụ cung cấp dịch vụ cho tất cả công dân của mình: bao gồm khả năng tiếp cận, khả năng chi trả, lựa chọn, phối hợp và hiệu quả.
Nếu bạn muốn hiểu mức độ ảnh hưởng của các thành phố thông minh có thể lan rộng đến đâu, hãy nhìn sang Hà Lan. Là một quốc gia có 26% diện tích nằm dưới mực nước biển, Hà Lan là “vườn ươm” cho những dự án kỹ thuật lớn. Ngày nay, quốc gia này sử dụng dữ liệu để đưa đất nước vào một tương lai bền vững.
Tại Amsterdam, bạn sẽ tìm thấy những ví dụ nổi bật nhất về các sáng kiến thành phố thông minh trong cả nước. Với hơn 800.000 người, Amsterdam nổi tiếng là một trung tâm thương mại và văn hóa. Nếu phải tìm một nơi minh hoạ tốt nhất nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc xây dựng thành phố thông minh, chắc chắn đó phải là Amsterdam - vốn đã có nhiều nỗ lực trong một thập kỉ qua.
II. Tình hình phát triển
- Mục tiêu phát triển thành phố Amsterdam
Amsterdam đề ra mục tiêu về mô hình phát triển bền vững tầm nhìn và Chiến lược năng lượng đến năm 2040. Các tham vọng được đề ra bao gồm:
- Thành phố khí hậu trung lập vào năm 2015.
- Giảm 40% lượng khí thải CO2 vào năm 2025, so với mức của năm 1990
- Giảm 75% lượng khí thải CO2 vào năm 2040.
Để giúp đạt được các mục tiêu này, ban đổi mới Amsterdam (AIM), nay là ban kinh tế Amsterdam, thành phố Amsterdam, công ty điều hành mạng lưới Liander và nhà cung cấp dịch vụ viễn thông KPN đã bắt đầu xây dựng nền tảng đô thị thông minh Amsterdam vào năm 2009 - sự hợp tác giữa các doanh nghiệp, chính phủ, tổ chức nghiên cứu và người dân Amsterdam. Có một văn phòng trung tâm với nhiều người cùng làm việc trong dự án đô thị thông minh. Trong năm 2013, đã có hơn 70 đối tác với 37 dự án đô thị thông minh khác nhau được triển khai, bao gồm tất cả các đặc điểm của một thành phố thông minh như quá trình chuyển đổi năng lượng, các giải pháp thông minh di động và liên kết mở... Một số sáng kiến khác (của Châu Âu) như Citadel, Common4EU, NiCE, Digital Cities and Open Cities cũng có một liên kết với thành phố Amsterdam để phục vụ mục tiêu đô thị thông minh.
Một trong những điểm nhấn là chính quyền thành phố hình hành một Mạng lưới trực tuyến Amsterdam Smart City là hạt nhân của chiến lược phát triển thành phố thông minh Amsterdam. Đây là mạng lưới hợp tác chặt chẽ của 12 tổ chức đối tác đến từ cơ quan dịch vụ công, tư nhân và trường đại học, viện nghiên cứu, được hoạt động như một diễn đàn tập trung để truyền thông và điều phối các ý tưởng và dự án thành phố thông minh: đây là một dạng thị trường nơi các ý tưởng và người khởi xướng dự án có thể kết hợp với các đối tác triển khai tiềm năng. Những đối tác đó có thể là bất cứ ai - các công ty, doanh nghiệp khởi nghiệp, cơ quan chính phủ, trường đại học, tổ chức nghiên cứu hoặc công dân tư nhân.
2. Triển khai
Amsterdam tập trung thúc đẩy các dự án và giải pháp này vào 6 lĩnh vực chính:
- Cơ sở hạ tầng & Công nghệ:
- Quản lý năng lượng và chất thải
- Giao thông
- Thành phố tuần hoàn (Circular City)
- Quản trị & Giáo dục
- Dịch vụ công
Đến nay, nền tảng kết nối trực tuyến của Amsterdam tự hào đã có một cộng đồng gồm gần 4000 thành viên tham gia tích cực, với 240 dự án đang trong các giai đoạn xây dựng, thử nghiệm hoặc triển khai rộng rãi để tiếp tục cải thiện đời sống thành phố, góp phần tạo dựng kinh tế thịnh vượng của Amsterdam.
3. Giải pháp đô thị thông minh
Trong hệ sinh thái các giải pháp đô thị thông minh ứng dụng cho Amsterdam, có một số giải pháp được ứng dụng hiệu quả:
3.1. Sáng kiến khả thi
Là một phòng thí nghiệm toàn cầu đầu tiên, Internet of Things (IoT) Living Lab là sự hợp tác của một số công ty đã thiết lập một mạng lưới iBeacons dọc theo một đoạn đường dài 3400 mét của thành phố. Các đèn hiệu sử dụng công nghệ mạng LPWA, được gọi là LoRaWan, một giao thức máy-máy tiêu chuẩn mới, để truyền các gói dữ liệu nhỏ trong khoảng cách lên đến 3 km bằng tín hiệu vô tuyến tần số thấp. Do đó, dữ liệu từ các đèn hiệu được gửi tới đám mây bởi những người dùng có thể truy cập nó bằng các thiết bị hỗ trợ Bluetooth và sử dụng nó để phát triển các ứng dụng thành phố thông minh mới.
Khuyến khích hơn nữa sự tham gia và kết nối của nhiều bên liên quan là các sáng kiến như StartupAmsterdam, cổng thông tin thành phố kết nối các công ty khởi nghiệp với các công cụ, tài năng và hỗ trợ doanh nghiệp mà họ cần để hỗ trợ họ và củng cố cộng đồng khởi nghiệp Amsterdam cũng như hệ sinh thái khởi nghiệp của thành phố.
3.2. Giải pháp năng cao gắn kết cộng đồng
Ứng dụng điện thoại thông minh có sẵn miễn phí Buur hoạt động như một nền tảng hợp tác quy mô thấp hơn, khuyến khích ý thức cộng đồng mạnh mẽ hơn bằng cách kết nối hàng xóm và khiến họ đóng vai trò tích cực trong đảm bảo sự an toàn và phát triển bền vững của khu phố. Nó cung cấp một điểm trao đổi nơi công dân có thể yêu cầu trợ giúp hàng ngày từ những người sống trực tiếp xung quanh họ, những người biết cách tốt nhất để tiếp cận, hỗ trợ.
Một loại ứng dụng điện thoại thông minh khác, Urby, cung cấp các đề xuất tự động cho các sự kiện và hoạt động địa phương dựa trên vị trí và sở thích của người dùng. Với hơn 10.000 lượt tải xuống cho đến nay, ứng dụng này không chỉ tiết kiệm thời gian giải trí quý giá mà còn dành để tìm kiếm việc gì đó, mà còn gián tiếp thúc đẩy các doanh nghiệp tổ chức các sự kiện và hoạt động mà nhiều người muốn tham gia hơn và đảm bảo rằng họ không bỏ qua những vấn đề mà mình quan tâm.
3.3. Giải pháp giao thông
Ứng dụng Smart Flow tìm bãi đỗ xe áp dụng khá hiệu quả tại Amsterdam, theo thống kê một trong những khó khăn lớn hiện nay là việc tìm kiếm một bãi đỗ xe, qua khảo sát 40% tài xế trong thành phố xác định việc tìm điểm đỗ xe là bất cập hiện nay. Do đó, ứng dụng tìm bãi đỗ xe đã giúp mọi người tìm thấy một cách nhanh hơn sẽ giúp giảm tiếng ồn, tắc nghẽn, sử dụng nhiên liệu và mức độ ô nhiễm thành phố, cũng như giảm căng thẳng cho người lái xe. Nó cũng có thể tăng doanh thu bãi đậu xe trong khi giảm nhu cầu chi phí kiểm soát đỗ xe thủ công.
Với ý nghĩ này, quản lý lưu lượng thông minh là mục tiêu của Smart Flow, một nền tảng dựa trên đám mây IoT quản lý và giám sát các cảm biến trên khắp Amsterdam để báo cáo lưu lượng giao thông và khả năng đỗ xe. Dự án thí điểm cho nền tảng đỗ xe thông minh này đã dẫn đến việc giảm thời gian trung bình cần thiết để tìm vị trí đỗ xe là 43%. Nó cũng chú ý đến chi phí đỗ xe, giúp lái xe đưa ra lựa chọn thông minh hơn bằng cách tiết lộ các tùy chọn rẻ nhất trong một khu vực nhất định.
Một dự án khác về giao thông thông minh là Toogethr, một ứng dụng đơn giản hóa việc đi chung xe bằng cách kết hợp hành khách với các tài xế tiềm năng dựa trên vị trí làm việc và giờ làm việc của họ. Mục tiêu của dự án là loại bỏ hoàn toàn 25.000 xe ô tô khỏi đường, dẫn đến giảm ô nhiễm và sử dụng nhiên liệu vĩnh viễn cũng như tiết kiệm rất lớn về chi phí đi lại. Nó cũng sẽ làm giảm yêu cầu đối với không gian thành phố có giá trị được dành cho bãi đậu xe. Startup này đã nhận được phiếu bầu công khai để trở thành một trong những người chiến thắng giải thưởng Sáng tạo Hague 2017.
3.4. Sáng kiến Thành phố tuần hoàn (Circular City Innitiative)
Một nền kinh tế tuần hoàn phấn đấu để ném đi không có gì. Tài nguyên được tái sử dụng nhiều lần nhất có thể và sau đó, thay vì được xử lý, các vật liệu thành phần được thu hồi và tái sinh, bằng cách biến chúng thành các sản phẩm mới. Khái niệm này lấy được giá trị tối đa có thể từ tất cả các nguồn lực, và dẫn đến việc giảm đáng kể ở cả hai đầu của chu kỳ kinh tế tuyến tính truyền thống, nghĩa là giảm các nguyên liệu gốc và chất thải đầu ra. Chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn cũng có tiềm năng tạo việc làm quy mô lớn; tuy nhiên, để đạt được loại nền kinh tế này, việc thiết kế lại các sản phẩm và dịch vụ là cần thiết.
Do đó, bước đầu tiên để trở thành một nền kinh tế tuần hoàn là, để xác định cơ hội và tác động. Quét thành phố Circle của thành phố Amsterdam đã làm được điều đó: nó cho thấy các khu vực có khả năng chứng minh sự tiến bộ đáng kể đối với việc chuyển đổi sang hệ thống vòng tròn. Nó đã kiểm tra các trình điều khiển tiềm năng đối với quá trình chuyển đổi này cũng như các tác động của những thay đổi cần thiết đối với các hệ thống và quy trình của thành phố. Nghiên cứu hoàn thành này, cho đến nay là lớn nhất trên thế giới, đã xác định được nhiều dòng chất thải có thể thay thế bằng mô hình tròn. Nó cũng đề xuất các chiến lược được phát triển đầy đủ để đạt được điều này cùng với một lộ trình thực tế cho việc thực hiện của họ và đánh dấu bất kỳ rào cản tiềm năng nào để thành công.
Một dự án riêng biệt đã biến một trong những dòng chất thải của Amsterdam thành một sản phẩm hữu ích là Power to Protein, lấy protein thô từ nước thải và sử dụng chúng để tạo ra bột protein. Quá trình này đòi hỏi CO2, từ đó biến một sản phẩm thải thứ hai thành một nguồn tài nguyên có giá trị. Giai đoạn ban đầu của dự án đã xác định rằng có tới 36% dân số thành phố thông minh có thể được cho ăn từ protein được sản xuất chỉ trong một nhà máy xử lý.